محمود سحابی، احسان کریمی، محسن جعفری، امیر حسین رحیمیان، محمد خاجی و علیرضا رودساز | آسیب شناسی رسانه ملی؛ شناسائی مسائل اصلی و ارائه راه حل

با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، اسلام ناب محمدی، نیازمند بلندگویی برای توسعه و ترویج فرهنگ تشیع بود که تنها ظرفیت صداوسیما قادر به پاسخگویی آن بود. از این رو، امام راحل، این نهاد را «دانشگاه عمومی» نام نهادند؛ اما این دانشگاه عمومی، در کنار قوت های فراوان، ضعف هایی نیز دارد که تا مرتفع نگردد، نه تنها کسوت دانشگاهی خود را در سطح داخلی بر تن نکرده، بلکه فاصله زیادی تا هدایت افکار عمومی در سطح جهانی خواهد داشت. اکثر پژوهش ها و انتقادهایی که درباره سازمان صدا و سیما مطرح می شود بر پایه نقد ً و ارزیابی برنامه ها و خروجی های این سازمان بوده است. پیکان این انتقادات نیز معمولا به طرف مدیران سازمان بوده و منتقدین و پژوهشگران، مشکل اصلی را مدیران و کارشناسانی دانسته متعهد به ارزشهای انقلاب اسلامی نیستند و ثانیاً تخصص و تجربه لازم را برای ً اند که اولا مدیریت رسانه ندارند. بر پایه این تحلیل رایج، تنها راه اصلاح سازمان، تغییر گسترده مدیران تلقی می گردد. البته بررسی اجمالی سازمان نیز نشان می دهد که ما با کمبود شدید نیروی انسانی با دو ویژگی تخصص و تجربه کار رسانه ای، و تعهد و دلبستگی به ارزشهای انقلاب اسلامی مواجهیم. اما باید این واقعیت را هم در نظر داشت که کیفیت نیروهای فعلی سازمان با افراد خارج سازمان تفاوت چندانی نمی کند. بسیاری از مدیران و کارشناسان فعلی سازمان نیز از دانشگاه امام صادق فارغ التحصیل شده اند و یا از نهادهای انقلابی وارد این سازمان شده اند. باید مشکل را جای دیگری جستجو کرد.

بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که بسیاری از مسائل سازمان از جنس مسائل سیستمی و ساختاری می باشد. به همین دلیل نیز صرفاً با تغییر مدیران و کارکنان سازمان و بدون توجه به راه حل این مسائل، مشکلات سازمان صداوسیما حل نخواهد شد. بر این اساس پژوهشکده حکمت در سال گذشته، پروژه آسیب شناسی رسانه ملی را در گروه سیاست گذاری فرهنگی اجتماعی تعریف نمود. در این پژوهش با رویکردی سیستمی و سازوکاری، سازمان صدا و سیما مورد آسیب شناسی قرار گرفته و سعی شده است تا با شناسائی مسائل سازمان، دلایل ساختاری و سیستمی عملکرد نه چندان قابل قبول سازمان استخراج گردیده و راه حل های متناسب در قالب بسته سیاستی ارائه گردد. پیش رو بودن انتخاب رئیس جدید سازمان و ضرورت فراهم سازی امکان تحول و تغییرات بنیادین در سازمان برای ایشان، ضرورت انجام این پژوهش را افزایش داده است. نکته دیگر اینکه نقد صداوسیما به معنای عدم فعالیت مفید سازمان نبوده و هدف از نقد نیز تخریب نیست؛ بلکه بی تردید نقش سازمان صداوسیما در بسیاری از حوزه ها موثر و در راستای اهداف نظام بوده است و حتی برخی از تولیدات سازمان در زمره بهترین تولیدات فرهنگی نظام قرار داشته است. شاید یکی از نقاط ضعف این پژوهش نیز عدم اشاره به نقاط قوت سازمان می باشد. اما نهایتا این تحقیق با نقد منصفانه و علمی، به دنبال اصلاح و تعالی سازمان می باشد.

این مطالعه در پژوهشکده سیاست‌پژوهی و مطالعات راهبردی حکمت با همکاری محمود سحابی، احسان کریمی، محسن جعفری، امیر حسین رحیمیان، محمد خاجی، علیرضا رودساز دراردیبهشت ماه 1393 انجام شده‌است.