عارف حسین‌زاده | نگاشت نهادی پیشگیری از وقوع جرم

ماده۱ قانون پیشگیری از وقوع جرم مصوب 1394 پیشگیری از وقوع جرم را اینگونه تعریف می کند: پیشگیری از وقوع جرم عبارت است از پیش‌بینی، شناسایی و ارزیابی خطر وقوع جرم و اتخاذ تدابیر و اقدامات لازم برای از میان بردن یا کاهش آن.

در ایران قوانین مختلفی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم پیشگیری از وقوع جرم را مورد توجه قرار داده‌اند؛ این قوانین گستره قابل توجهی دارند و از قانون اساسی و قوانین توسعه تا قوانین عادی مصوب مجلس و آئین‌نامه‌های برخی نهادها را شامل می‌شوند که بر نهادهای بسیاری تکالیفی در امر پیشگیری از وقوع جرم بار کرده‌اند. این گستردگی قوانین و نهادها باعث پراکندگی و ابهام در امر پیشگیری از وقوع جرم شده است و این مسئله ضرورت تهیه نگاشت نهادی پیشگیری از جرم را ایجاب نموده تا به‌وسیله آن نقشه‌ای ترسیم شود که بازیگران اصلی و تعاملات آن‌ها را مشخص نموده و خلاءها و موانع عارض بر عملکرد ساختارها را در امر پیشگیری از وقوع جرم روشن کند. در واقع نگاشت نهادی چارچوبی است که با ترسیم نمایی ساده و جامع، وضعیت موجود یک نظام یا سیستم را نشان می‌دهد و با بررسی آن می‌توان نقایص موجود در سیستم و روابط میان اجزاء نظام را شناسایی و تحلیل نمود تا برای اصلاح این موارد برنامه ریزی‌های لازم را انجام داد. در این راستا شناسایی کارکردها و فعالیت‌های لازم برای نظام پیشگیری از وقوع جرم ، شناسایی سازمان‌ها و نهادهای فعال در هر حوزه کارکردی ناظر بر پیشگیری از جرم، ترسیم روابط بین اجزاء سیستم و سطح‌بندی نهادها و نقش‌آفرینان در این حوزه، تعیین سیستم ارزیابی برای هر یک از سطوح نظام پیشگیری از وقوع جرم از موضوعات مهم و قابل مطالعه در این حوزه هستند که ما در قالب مسئله کلی نگاشت نهادی پیشگیری از وقوع جرم به آن‌ها می‌پردازیم.