ساختار اجرایی آیین‌نامه ارتقا اصلاح نشود عملا راه به جایی نمی‌بریم!
محمد اسدبگی، معاون سیاستگذاری علمی پژوهشکده سیاست‌پژوهی و مطالعات راهبردی حکمت در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
- چرا آیین‌نامه ارتقاء مرتبه علمی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها به سوی حل مسائل کشور و پژوهش‌های کاربردی سوق نمی‌یابد؟!
- بخش مهمی از این مساله به کیفیت حکمرانی نظام آموزش عالی و ورود عناصر و بازیگران متعدد با خواسته‌های مختلف در سطوح مختلف (خرد، میانی، کلان و فراکلان) نظام آموزش عالی ایران برمی‌گردد که کنش‌ها و واکنش‌های مختلفی را در نظام آموزش عالی بر می‌انگیزد و فشارهای متعددی را به بدنه‌های نظام حکمرانی وارد می‌کند و لذا متعاقب آن وفاق در تصمیمات شکل نمی‌گیرد!
چرا شورای عالی انقلاب فرهنگی موفق نشده است که آیین‌نامه ارتقاء مرتبه علمی اعضای هیئت علمی را به سمت نیازها و مسائل کشور سوق دهد؟
- فقدان وحدت گفتمان ناشی از تغییر و تحولات شورا به تبع تغییر و تحولات دولت‌ها، فشارهای عوامل محیطی تصمیم‌گیری، فرصت اندک تصمیم‌گیران نهایی به دلیل مشغله‌های متعدد و کم‌توجهی به دانش تخصصی، از جمله دلایل عدم موفقیت شورا در تدوین آیین‌نامه ارتقاء مطلوب است!
- راهکار عملی و عملیاتی برای تدوین آیین‌نامه ارتقایی که بتواند مسیر ورود اساتید به حل مشکلات کشور و صنایع را باز نماید، چیست؟
- ارتقاء مرتبه هیئت علمی درهم‌تنیدگی‌های زیادی با حوزه‌های دیگر دارد و لذا نباید ساده‌انگارانه و صرفا در قالب اصلاح آیین‌نامه بدان پرداخت!
- نظام ارتقا تابع نظام حکمرانی و سیاستگذاری آموزش عالی است. طبیعتا اگر می‌خواهیم تصمیماتی را در این زمینه رقم بزنیم، لازم است در ابتدا تحولاتی را در خارج از موضوع ارتقا و در نظام حکمرانی و سیاستگذاری شاهد باشیم!
- اگر در هر نوبت از اصلاح، آیین‌نامه ارتقا را دستخوش تغییر قرار دهیم اما ساختار اجرایی آن را اصلاح نکنیم، عملا راه به جایی نمی‌بریم!
- تا چه میزان می‌توان از تجربیات دنیا و مسیر ارتقا در دانشگاه‌های مطرح جهان الگوبرداری کرد؟
- ارتقاء هیئت علمی در نظام‌های دانشگاهی برتر دنیا غیرمتمرکز بوده و خود دانشگاه‌ها و هیات‌‌های ارزیابی آنها در بررسی پرونده ارتقاء اختیار دارند؛
- در نظام‌های برتر آموزشی عالی دنیا به جای اینکه امتیاز فعالیت اساتید در حوزه‌های مختلف مورد شمارش قرار بگیرد، یک‌سری معیارهای کیفی مانند خلاقیت، نوآوری، اثرگذاری، شهرت متناسب با مرتبه، آثار تک مولفی، اثرگذاری در پیشرفت رشته و … را مدنظر واقع می‌شود.
- با مدنظر قراردادن اقتضائات آموزش عالی کشور چه مسیری را باید در حوزه ارتقای اعضای علمی دنبال کرد؟
- باید به یک وفاقی در نظام حکمرانی رسید و بعد گام‌های جدیدی را در مسیر ارتقاء برداشت!
- ضروری است که بحث ارتقا را از تغییر و تحولات دولتی مصون کنیم. به عبارت دیگر لازم است درباره ارتقای هیات‌علمی در وهله اول یک کمیته یا هیات ثابت داشته باشیم و این‌طور نباشد که با رفت و آمد افراد، جهتگیری و ملاک و معیارهای ارتقاء نیز تغییر کند!
- لازم است افراد موجهی در این کمیته حضور داشته باشد تا حرف آنها برای بدنه دانشگاهی کشور مشروعیت داشته باشد!
- واقع نگری، ایجاد اصلاحات زیربنایی تدریجی، توجه به مطلوبات نظام علمی کشور، رعایت خیر و منفعت عامه، جلوگیری از تعارض منافع، رعایت ویژگی‌ها و توان اعضای هیئت علمی از جمله اصولی است که رعایت آنها در اقدامات مرتبط با ارتقاء اعضای هیئت علمی ضروری است!
مشاهده متن کامل این گفت و گو در تارنمای فرهیختگان:
