دانشکده حکمرانی مطالعه تطبیقی دانشکده‌های حکمرانی منتخب جهان

از آغاز پیدایش جوامع انسانی، موضوع حکمرانی با فراز و نشیب، محل بحث و بررسی بوده است؛ گاه حکومت را در قامت شرّ لازم تصویر کرده و گاه آن را فرشته نجات انسان ها معرفی می کردند. آن چه در سال های اخیر، نظریه پردازان تا حدودی بر آن متّفق شده اند، ارتقا و اعتلا حکومت است، نه تضعیف و حذف آن. مدیریت دولتی نوین که تمام همّت خود را مصروف واگذاری امور به دستان نامرئی بازار و تضعیف حکومت کرده بود، در عرصه نظر و عمل با شکست مواجه گردید و رویکردهای نوینی هم چون بازآفرینی دولت، خدمات عمومی نوین و… شکل گرفت که اصالت دولت و حکومت را پذیرفته و در راستای اصلاح و بهبود دولت گام برداشتند. 
بر این اساس، جوامع علمی در راستای کمک به ارتقا دانش و عمل حکمرانی، به سمت تاسیس مراکز علمی متمرکز بر مسائل و موضوعات حکمرانی رفتند که از آن ها با عنوان دانشکده حکومت یاد می شود. دانشکده حکومت یا دانشکده حکمرانی اصطلاحی است که برای دانشکده ها و اندیشکده هایی به کار می رود که در حوزه امور عمومی، امور بین الملل و خط مشی عمومی فعالیت می کنند. دانشکده های حکمرانی به عنوان یکی از مهمترین بازیگران عرصه خط مشی گذاری عمومی، به سلامت خط مشی ها در تدوین، اجرا و ارزشیابی کمک کرده و زمینه ساز دستورکارگذاری خط مشی های سالم در نظام خط مشی گذاری هدف می شوند. دانشکده حکمرانی یا حکومت را میتوان محلی برای آموزش، پژوهش و گفتمان سازی در دانش خط مشی عمومی و اداره امور عمومی در جهت شناسایی، اولویت بندی و حل مسائل عمومی دانست؛ دانشکده هایی که برای تغییر و بهبود در محیط پیرامونی از طریق کادرسازی، نظام سازی، و گفتمان سازی سامان گرفته اند. بنابراین باید پیوند بسیار نزدیک و عمیقی با دانش خط مشی عمومی و اداره امور عمومی داشته باشند. 
در این میان، نظام جمهوری اسلامی ایران که بر پایه اصول و ارزش های پذیرفته شده اسلامی تشکیل شده است، بیش از هر نظام دیگری نیازمند اداره کارآمد، سالم و متعالی است. تشکیل دانشکده های حکمرانی با حضور جمعی از متخصصان علمی دانشگاهی، مدیران، مسئولان و خط مشی گذاران ملی و هم چنین جذب دانشجویان با روحیه خدمت به کشور، اقدام بسیار مهمی است که در حال حاضر بایستی به آن توجه کرد. دانشکده هایی که تمام سعی خود را مصروف تربیت نیروهای متعهد و کارآمد جهت قرارگیری در مناصب حکومتی کنند. 
کتاب حاضر در قالب چهار فصل تدوین شده است. در فصل اول، مفهوم شناسی، اهداف، کارکردها و ضرورت دانشکده های حکمرانی تبیین می شود. در فصل دوم، دانشکده های حکمرانی امریکا و امریکای شمالی، معرفی می شوند. دانشکده حکومت کندی، دانشکده حکومت هلمز، دانشکده حکومت بوش در کشور امریکا و دانشکده حکمرانی و خط مشی عمومی تورنتو در کانادا در این فصل معرفی و تبیین می شوند. در فصل سوم، دانشکده های حکمرانی قاره اروپا معرفی می شوند. دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی لندن و دانشکده حکومت بلاوتنیکِ دانشگاه آکسفورد، دانشکده های حکمرانی کشور انگلستان هستند که معرفی خواهیم کرد. در همین فصل، مختصات و ویژگی های دانشکده حکمرانی هرتی را هم که دانشکده ای تازه تاسیس در آلمان است بیان خواهیم کرد. در فصل چهارم، هفت دانشکده حکمرانی مذکور را به طور کامل از لحاظ آموزشی، پژوهشی، تامین مالی، اداری، معماری و ساختار فیزیکی و… بررسی خواهیم کرد و خواهیم کوشید که توصیفی جامع از دانشکده های حکمرانی بر اساس نگاه نظام مند و در قالب دروندادها، فعالیت های اصلی، فعالیت های حمایتی، رهاوردها و پیامدهای دانشکده های حکمرانی ارائه کنیم. 
کتاب حاضر به عنوان نخستین اثر موجود در حوزه ی دانشکده ی حکمرانی و حکومت، برای استفاده در دانشگاه ها، سازمان های دولتی و غیردولتی، نهادهای آموزشی و فرهنگی، مراکز پژوهشی، اندیشکده ها، کانون های تفکر و علاقه مندان به این حوزه تدوین شده است. این اثر، که حاصل تلاش چندین ساله ی مولفان در حوزه ی دانشکده حکمرانی است در بستر پژوهشکده سیاست پژوهی و مطالعات راهبردی حکمت و مبتنی بر تجربه ی زیسته نگارندگان در پژوهشکده تدوین شده است. کتاب حاضر، گزارش پژوهشی گام اول پروژه الگوی مطلوب دانشکده حکمرانی است که در پژوهشکده سیاست پژوهی و مطالعات راهبردی حکمت در حال انجام است. در گام اول مقرر شد با شناسایی دانشکده های حکمرانی مطرح و پیشرو جهانی، با انجام یک مطالعه تطبیقی، ماهیت، ماموریت، فرآیندها و سازوکارهای دانشکده های منتخب شناسایی شوند. گام دوم و نهایی پروژه تدوین الگوی بومی دانشکده حکمرانی مختص زیست بوم جمهوری اسلامی ایران است که شروع آن در پژوهشکده آغاز شده است و انشاالله در آینده نزدیک به جامعه علمی و اجرایی کشور عرضه خواهد شد. 
متخصصان و اساتید بزرگوار بسیاری در به ثمر رسیدن کتاب حاضر، نقش داشته اند که جا دارد از تمامی آن ها تشکر و قدردانی به عمل آید. سهم بزرگوارانی هم چون دکتر مهدی شاملی ریاست فعلی پژوهشکده سیاست پژوهی و مطالعات راهبردی حکمت، دکتر حامد سروری ریاست پیشین پژوهشکده و دکتر علی اصغر پورعزت استاد مدیریت دولتی دانشگاه تهران در این مسیر غیرقابل انکار است. 
بدون شک علی رغم دقت نویسندگان در تدوین و ویرایش کتاب و زحمات سرکارخانم عابدینی ویراستار ادبی، همچنان کاستی هایی در آن وجود دارد که امید است استادان، محققان، کارشناسان، مدیران، مسئولان و دانشجویان محترم نظرات و دیدگاه های خود را در اختیار ما قرار دهند تا در نسخه های آتی اعمال گردد. در پایان شکرگذاری خود را از درگاه ایزد منان ابراز می داریم و امیدواریم این اثر، گامی موثر برای تحقق آرمان های نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران باشد؛ ان شاالله.

محمد عبدالحسین زاده‌ پژوهشگر پژوهشکده سیاست پژوهی و مطالعات راهبردی حکمت 

دکتر مهدی عبدالحمیداستادیار دانشگاه علم و صنعت ایران