دکتر حمید طریفی حسینی و محمود آرائی | بررسی و انطباق طرح «تنظیم برخی از مقررات مالی‌، اداری و پشتیبانی وزارت آموزش‌و‌پرورش» با سیاست‌های کلی نظام

بررسی و انطباق طرح «تنظیم برخی از مقررات مالی، اداری و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش» با برخی از مجموعه سیاست‌­های کلی نظام همچون سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور، نظام اداری، نظام قانون‌گذاری و آمایش سرزمین نشان می­‌دهد که نسخه اولیه این طرح ماهیتی مالی، اداری و پشتیبانی دارد و عمدتاً با زیر نظام تأمین منابع مالی و زیر نظام فضا و تجهیزات نظام آموزش و پرورش مرتبط بوده است. این طرح در برخی از مواد آن، دارای اهداف و راهبردهای مترقی برای نظام آموزش و پرورش است که از جمله این موارد، می­‌توان به تأکید بر اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش کشور، ارتقاء کیفیت، توسعه عدالت آموزشی و حل مشکلات جاری وزارت آموزش و پرورش و بهبود معیشت معلمان از طریق راهبردهایی همچون افزایش مشارکت مستقیم یا غیر مستقیم نهادها و بنگاه­‌های بزرگ اقتصادی کشور در رفع مشکلات نظام آموزش و پرورش کشور از طریق اختصاص بخشی از درآمدها و یا مالیات‌­های خود در تأمین بخشی از منابع مالی و زیرساخت­‌های فیزیکی و کالبدی مورد نیاز نظام آموزش و پرورش اشاره نمود. با این حال مطرح شدن مواردی همچون ساخت و ساز مشارکتی با بخش خصوصی در املاک آموزش و پرورش به قصد واگذاری یا اجاره آن‌ها و نیز واگذاری یا اجاره بخشی از املاک موجود آموزش و پرورش یا اجاره فضاهای آموزشی در ساعات غیررسمی جهت تأمین بخش دیگری از منابع مالی مورد نیاز آموزش و پرورش را می­‌توان در تضاد با مأموریت‌ها و کارکردهای تربیتی و فرهنگی نظام آموزش و پرورش کشور و سیاست­‌های کلی حاکم بر آن دانست. اما الحاق موضوع مربوط به حذف تنوع مدارس به این طرح -که از نظر ماهیتی، سنخیتی با سایر بخش های این طرح ندارد، اما دلالت­‌های مهمی برای نحوه اداره مدارس کشور، شیوه ارائه خدمات تربیتی، عدالت آموزشی مدیریت استعدادها در سطح کشور دارد و با سیاست­‌های کلی مختلفی در مغایرت قرار دارد – باعث ارتباط آن با 4 زیر نظام دیگر نظام آموزشی یعنی زیر نظام‌های راهبری و مدیریت (تغییر در سازوکارهای راهبری و مدیریت برخی از انواع مدارس دولتی) و تربیت معلم و تأمین منابع انسانی (به دلیل تغییر سازوکارهای سازمان‌دهی نیروهای انسانی در برخی از مدارس دولتی)، برنامه درسی (به دلیل تغییر سازوکارهای مربوط به برنامه­‌ها و ساعت آموزشی فوق‌برنامه در برخی از مدارس دولتی) و زیر نظام پژوهش و ارزشیابی (به دلیل تغییر برخی از سازوکارها و رویه­‌های جاری در نظام ارزشیابی برخی از انواع مدارس دولتی همچون مدارس نمونه دولتی و مدارس تیزهوشان) شده است. لذا با توجه به اهمیت این طرح، به ویژه ماده 6 در تعیین مسیر حرکت نظام آموزش و پرورش کشور و همچنین لزوم عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با سیاست‌­های کلی نظام، در این گزارش به بررسی و انطباق طرح مزبور با سیاست‌­های کلی نظام پرداخته شده است. بدین منظور ابتدا با بررسی و تحلیل مصوبه حاضر، موضوعات محوری و نکات کلیدی آن استخراج شد. در ادامه مبتنی بر موضوعات محوری و کلیدی مصوبه، محتوای سیاست­‌های کلی نظام تحلیل شدند و بندهای مرتبط این سیاست­‌ها با موضوعات محوری مصوبه استخراج و سپس احکام سیاستی هر یک از بندها احصاء گردید. در نهایت موضوعات محوری طرح «تنظیم برخی از مقررات مالی، اداری و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش» با احکام سیاست­‌های کلی در 3 سطح انطباق، مغایرت و غفلت مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.