سید علیرضا نیکبخت، محمدرضا علیپور، محمد ترکاشوند، آرمان رضایتی چران و محمد جواد داوری | سیاست‌گذاری باروری در ایران: ارائه یک پیشنهاد سیاستی با استفاده از شبیه‌سازی اجتماعی با رویکرد مدل‌سازی عامل‌مبنا
سیاست‌گذاری باروری در ایران: ارائه یک پیشنهاد سیاستی با استفاده از شبیه‌سازی اجتماعی با رویکرد مدل‌سازی عامل‌مبنا عنوان پژوهش آقایان سید علیرضا نیکبخت، محمدرضا علیپور، محمد ترکاشوند، آرمان رضایتی چران، محمد جواد داوری از پژوهشگران پژوهشکده سیاست‌پژوهی و مطالعات راهبردی حکمت که در سایت epc2016 منتشر گردیده است.
در این پژوهش از ابزار مدل‌سازی عامل‌مبنا استفاده شده است که امری نو در پژوهش‌های #جمعیت‌شناختی در ایران است. در اینجا مهم‌ترین مؤلفه‌های جمعیت‌شناختی (نظیر باروری، ازدواج و مرگ‌ومیر) که در تغییرات نرخ زادِ ولد در ایران مؤثر هستند، بررسی شده اند. در این پژوهش پایگاه داده‌ای متشکل از داده‌های پیمایش‌های ملی اخیر در حوزه جمعیت فراهم شده است که در مجموع شامل حدود 46 هزار نمونه از سراسر کشور است.
ما در اینجا مدلی عامل‌مبنا را معرفی می‌کنیم که تغییرات جمعیتی را براساس مؤلفه‌های متفاوت اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و جمعیت‌شناختی مدل می‌کند. این مدل براساس قواعدی از چهار حوزه یاد شده شکل گرفته و تطورات جمعیتی را شبیه‌سازی می‌کند. سپس این مدل را برای یک دوره 30 ساله و براساس سناریوهای متفاوتی اجرا کردیم. نتایج حاکی از آن است که در طی دوره شبیه‌سازی اختلاف سنی بین زوجین بین 4 تا 6 سال افزایش خواهد یافت.
همچنین نتایج نشان می‌دهند سناریوی مؤثر برای افزایش نرخ باروری و جلوگیری از منفی شدن نرخ رشد جمعیت، نه تشویق افراد متأهل به افزایش فرزندآوری، بلکه کاهش میانگین سن ازدواج و تشویق مجردها به ازدواج است. سایر نتایج شبیه‌سازی از قبیل تغییرات در هرم سنی، تغییرات در جمعیت کل، تغییرات در نرخ باروری و… نیز در مقاله ارائه شده‌اند.
