صالح رشید حاجی خواجه لو و هادی یوسفی | بررسی موانع تعامل شورای عالی انقلاب فرهنگی با دستگاه های حاکمیتی و نهادهای کشوری و لشکری
کارفرما: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، معا ونت امور مجلس و فراسازمانی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی (1394)
پژوهش حاضر با هدف بررسی موانع تعامل شورای عالی انقلاب فرهنگی با دستگاههای حاکمیتی و نهادهای کشوری و لشکری صورت گرفته است. راهبرد پژوهشی در این پژوهش، راهبرد آمیخته (کیفی – کمی) بوده است. بدین صورت که ابتدا با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی (با رویکرد استقرایی) و به روش نمونه‌گیری نظری هدفمند با تعدادی از مدیران و کارشناسان دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی که دارای اطلاعات کلیدی و غنی و کلیدی در خصوص موضوع پژوهش بودند، به عنوان جامعه مورد مطالعه انتخاب و مصاحب‌ههای نیمه ساختیافته انجام گرفت. پس از اجرای 8 مصاحبه، به تدریج مضمون‌های ویژه‌ای در دیدگاه شرکت‌کنندگان شناسایی گردید. اما به منظور اطمینان از این مضمون‌ها، با 4 نفر دیگر نیز مصاحبهها ادامه یافت تا جایی که پس از انجام 12 مصاحبه، بینش و ایده جدید به داده‌های گردآوری شده اضافه نشد و مقوله‌ها و ارتباط فیمابین آنها مشخص و ثبات یافت. لذا در مجموع، در این پژوهش در بخش کیفی با 12 نفر از مطلعان کلیدی به عنوان موارد نمونه مصاحبه انجام گرفت. پس از انجام مصاحبهها، داده‌های بدست آمده با استفاده از روش تحلیل محتوای عرفی مبتنی بر مدل گرانهایم (2004)، تحلیل و موانع تعامل شورای عالی انقلاب فرهنگی با دستگاههای حاکمیتی و نهادهای کشوری و لشکری در شش تم اصلی و بر اساس تأثیرگذاری‌شان بدین صورت دسته‌بندی شدند: 1. موانع ساختاری، حقوقی و قانونی (با 4 مقوله) 2. موانع سیاستگذاری و برنامه‌ریزی (با 6 مقوله) 3. موانع اطلاع رسانی، ارتباطی و دستورکارگذاری (با 3 مقوله) 4. موانع نظارتی و ارزیابی (با 3 مقوله) 5. موانع مدیریتی – سیاسی (با 2 مقوله) 6. موانع نگرشی – فرهنگی (با 2 مقوله). به منظور بررسی پایایی و تضمین دقت علمی روند و نتایج تحقیق بدست آمده از این بخش، از معیارهای خود بازبینی محقق، کنترل اعضاء و ممیزی بیرونی استفاده گردید. در بخش کمی تحقیق، با استفاده از روش توصیفی – پیمایشی و به روش نمونه‌گیری تمام شماری، پرسشنامه طراحی شده در طیف لیکرت 5 درجه‌ای (خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) در بین مدیران و کارشناسان دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در کمیسیون‌ها، کمیته‌ها و شوراهای تخصصی که بالغ بر 272 نفر بودند، اجراء گردید و از آنها نسبت به تأثیرگذاری موانع شناسایی شده در تعامل شورا با دستگاههای حاکمیتی و نهادهای کشوری و لشکری نظرخواهی شد. در نهایت، با توجه به عدم همکاری مناسب و مطلوب جامعه آماری تنها 40 پرسشنامه قابل تحلیل جمع‌آوری گردید. تحلیل داده‌های کمی بدست آمده نیز نشان داد که تمامی موانع شناسایی شده (تم‌های اصلی) بیشتر از حد متوسط، تعامل شورای عالی انقلاب فرهنگی با دستگاههای حاکمیتی و نهادهای کشوری و لشکری را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. همچنین یافته‌ها نشان داد که کارشناسان در مقایسه با مدیران دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تأثیرگذاری موانع؛ نداشتن ابزار قانونی متناسب با مسئولیت‌ها جهت اجراء نمودن مصوبات و پاسخگویی نهادها، تداخل وظایف و اختیارات و موازی‌کاری و عمل مستقلانه نهادهای مخاطب، عدم تمایل به همکاری نهادهای مخاطب در تدوین سیاست‌ها و مصوبات شورا، عدم توجه کافی به سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های بلند مدت و کلان و نگاه تک بعدی در تدوین راهبردها و راهکارها در یک حوزه سیاستی را بیشتر ارزیابی نموده‌اند. در نهایت، با توجه به موانع شناسایی شده و ماهیت و علل آنها، پیشنهادات کاربردی در جهت حل آنها ارائه شده است.
