محمد اسدبگی و امیر رجائی | طراحی نظام رتبهبندی دانشگاهی در تراز تمدن اسلامی
نظامهای رتبهبندی دانشگاهی نقش بیبدیلی در جهتدهی به فعالیتهای دانشگاهها و جامعه دانشگاهی دارند. از حکمرانی نظامهای رتبهبندی بینالمللی بر فضای دانشگاههای کشورهای مختلف دنیا بیش از یک دهه میگذرد و در این بین دانشگاههای بسیاری تمام تلاش خود را برای قرار گرفتن در آنها انجام دادهاند، و خواسته یا ناخواسته در جهت دستیابی به اهداف آنها کوشیدهاند. اما گذشت بیش از یک دهه و نگاهی به تاثیر نظامهای رتبهبندی بینالمللی در عملکرد دانشگاهها نشان دهنده، محقق نشدن اهداف نظام علم و فناوری از سوی دانشگاهها میباشد. همچنین تجویز شاخصهایی یکسان از سوی نظامهای رتبهبندی بینالمللی برای تطبیق عملکرد دانشگاههای مختلف دنیا با آن، شاید برای نظامهای رتبهبندی و تدوینکنندگان آنها مناسب و سودمند باشد، اما برای کشورهایی که اهدف متفاوتی از نظامهای رتبهبندی بینالمللی برای خود ترسیم نمودهاند، چندان مطلوب به نظر نمیرسد. این امر در بستر نظام علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران بسیار پر رنگتر نیز میباشد. چرا که سیاستها و برنامههای نظام علم و فناوری کشورمان که برگرفته از سیاستهای کلی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری است، کاملا مشخص میباشد که دانشگاهها و مراکز آموزش عالی نیز باید در آن جهت حرکت نمایند.
نبود نظام رتبهبندی متناسب با دانشگاه تمدن ساز، که با توجه به شرایط فرهنگی کشورمان از سوی امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب به عنوان بهترین گزینه (نبود نظام رتبهبندی متناسب با زیستبوم فرهنگی و علمی کشور) برای پیشبرد اهداف نظام مطرح است، یکی از علل رفتن دانشگاهها به سوی نظامهای رتبهبندی بینالمللی میباشد. طراحی الگوی نظام رتبهبندی متناسب با زیست بوم فرهنگی و علمی کشور میتواند در جهتدهی به فعالیتهای دانشگاهها و جامعه دانشگاهیان بسیار مفید واقع شده و دستیابی به اهداف نظام علم و فناوری کشور را در پی داشته باشد. بدین منظور، سؤالهای پزوهش به شرح ذیل میباشد:
مبانی، تجارب، نقائص و آسیبهای نظامهای رتبهبندی دانشگاهی چیست؟
الگوی دانشگاه تراز تمدن اسلامی چگونه است؟
نظام رتبهبندی دانشگاه تراز تمدن اسلامی دارای چه معیارها و شاخصهایی است؟
اعتبار ملاکها و شاخصهای نظام رتبهبندی دانشگاه تراز تمدن اسلامی چگونه است؟
وزن هر یک از معیارها و شاخصهای شناسایی شده نظام رتبهبندی دانشگاه تراز تمدن اسلامی چگونه است؟