مهدی مختاری و حسین بوذرجمهری | تعارض منافع در نظام سلامت ایران
امروزه از تعارض منافع به‌عنوان یکی از ریشه‌های فساد و سوء مدیریت یاد می‌شود که به طور خلاصه به معنای تعارض میان منافع شخصی يا گروهي اشخاص با منافع ملي و عمومی است. تعارض منافع انواع و مصادیق گوناگونی دارد که برخی از آنها عبارتند از اتحاد قاعده‌گذار-مجری، اتحاد ناظر-منظور، تبانی خدمت‌گزاران و اشتغال همزمان در بخش خصوصي و دولتي. نظر به ضرورت مديريت بهينه تعارض مناقع در ساختار كلان نظام حكمراني كشور، مطالعه حاضر به بررسي و تدقيق نظام سلامت (به دليل اهميت آن بر اساس وظايف دولت و جايگاه ويژه آن در امر توسعه و پيشرفت كشور) از حيث شناسايي مصاديق تعارض منافع پرداخته است.
بررسي حوزه سلامت کشور حكايت از وجود انواع گوناگون تعارض منافع در حوزه مذكور دارد. به طور مشخص تعارض منافع در نظام پرداخت كارانه، تعيين تعرفه بخش خصوصي و رسيدگي به شكايت از پزشكان توسط نظام پزشكي، فعاليت مديران ارشد وزارت بهداشت و سازمان تأمين اجتماعي در بخش خصوصي، سهامداري مديران دولتي در بيمارستان‌ها و شركت‌هاي دارويی و تجهيزات پزشكي از جمله مهمترين مصاديق و موقعيت‌هاي تعارض منافع در نظام سلامت كشور به حساب مي‌آيند. شواهدی از میزان شیوع مسئله تعارض منافع در جداول 1، 2 و 3 ارائه شده است. شايان ذكر است كه قرار گرفتن در موقعيت تعارض منافع، به منزله ارتكاب فساد نيست. بلكه آن‌چه مسلم است، تأثيرپذيري و تصميم‌گيري غيربهينه اشخاص (حقيقي و حقوقي) قرار گرفته در آن موقعيت است.
وجود پديده تعارض منافع در حوزه سلامت را مي‌توان به عنوان يكي از دلايل اصلي عدم اجراي كامل برنامه‌هاي اصلاحي در نظام سلامت از جمله «پرونده الكترونيك سلامت»، «پزشك خانواده و نظام ارجاع» معرفي كرد. بنابراين، مديريت تعارض منافع نه‌تنها منافع ملي كشور و رضايت عمومي را تأمين خواهد كرد بلكه منجر به بهبود فرآيندها، افزايش بهره‌وري و ارتقاء مديريت نظام سلامت خواهد شد.
برای دریافت فایل کامل گزارش سیاستی با پژوهشکده سیاست‌پژوهی و مطالعات راهبردی حکمت تماس حاصل فرمائید.
