دکتر میثم علی‌پور | ارائه پیشنهاد سیاست‌های کلی قضایی برای یک دوره 5 ساله (1398 تا 1403) براساس بازنگری سیاست‌های پیشین

خطّ­مشی‌های هر سازمانی به عنوان بخشی از نقشه راه کلان آن سازمان تلقی می شود‌که برای مواجهه با مسائل کلان تدوین شده است. در این پژوهش خط­ مشی­‌گذاری کلان قضایی برای دوره پنج‌‌ساله آتی بر اساس تحلیل منابع مختلف و روش‌های متعدّد احصاء شده است که می­‌توان به منابع زیر اشاره کرد:

اوّل: رهنمودها و مطالبات رهبر معظم انقلاب: با توجه به این که رهبر معظم انقلاب وظیفه تعیین سیاست­‌ها کلی نظام جمهوری اسلامی ایران پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام بند (1) اصل 110 و نظارت بر حسن اجرای سیاست­‌های کلی نظام بند(2) اصل 110 را بر عهده دارند، توجه به نظرات ایشان در سیاست‌گذاری قوه قضائیه ضروری بود. بنابراین، مطالبات و دیدگاه‌های ایشان در حوزه قضایی در سال‌های 1390 تا 1396 مورد بررسی قرار گرفته است.

دوم: تحلیل هم‌‌راستایی خطّ مشی‌های قضایی: به‌منظور بررسی و تحلیل روند خطّ‌‌مشی‌گذاری‌ها در حوزه قضایی، از آنجا که موضوع این پژوهش بررسی خطّ­‌مشی‌های کلی قضایی بود، باید ارزیابی صورت می­‌گرفت که برای اجرای خطّ­‌مشی‌های کلی پیشین، چه اقداماتی انجام شده است. اجرای خطّ­‌مشی‌های کلی مستلزم ترجمه و تبدیل آن‌ها به خطّ مشی‌های میانی و در همین امتداد، خطّ مشی‌های عملیاتی است. لذا بررسی هم‌راستایی عمودی خط­‌مشی‌­های قضایی در این پژوهش ضروری بود. خط مشی، توسعه انسانی و توسعه فناوری می­‌باشد.

سوم: تحلیل شبکه مسائل قضایی: در این مرحله آسیب­‌های کلان قضایی با ابزار مشاهده، مصاحبه و همچنین تحلیل اسنادی  جمع‌آوری شد و با توجه به روابط علّی و همبستگی بین مسائل کلیدی قوه قضائیه شناسایی گردید.

چهارم: دلالت پژوهی سایر

خطّ‌­مشی‌های کلی نظام : در این مرحله ابتدا بررسی شد که از میان خطّ­مشی‌های مذکور، کدام‌یک تبدیل به قوانین موضوعه یا خطّ مشی‌های برنامه‌ای شده‌اند؛ زیرا، با تبدیل هریک به قوانین و خطّ­مشی‌های پایین‌دستی، دلالت پژوهی آن خطّ مشی‌ها سالبه به انتفاء موضوع می‌شود. دلالت پژوهی در شرایطی سودمند است که خبری از صراحت و تعیین روشن وظایف نباشد. بر اساس روش‌شناسی دلالت پژوهی، تعیین چارچوب نظری یا مدلی برای مدلول در راستای شناسایی دلالت‌های دال ضروری است. در اینجا، مدلول عبارت است از خطّ­مشی‌های کلی قضایی. در این بخش دلالت‌های خطّ­مشی‌های کلی بر مأموریت‌های قوه قضائیه را شناسایی و در نهایت به خط­مشی های مورد نظر با توجه به دلالت‌های ناشی از سایر خطّ­مشی‌های کلی نظام برای خطّ­مشی‌های کلی قضایی دست پیدا شد . لازم به ذکر است خط مشی­­‌هایی که دارای اولویت”الف” می­‌باشند دارای بیشترین اولویت و سپس اولویت “ب” و در نهایت اولویت “ج” ارائه شده است که دارای رتبه بعدی در اولویت است.